Castratie bij honden

Castratie of sterilisatie: de toekomst van je hond ligt in jouw handen

Iedereen die een hond heeft, zal vroeg of laat een beslissing moeten nemen over diens vruchtbaarheid: we bedoelen dan castratie en sterilisatie bij honden. Als je niet wilt fokken met je hond en als een occasioneel nest vol pups, hoe schattig ook, niets voor jou is en je er ook niemand wilt mee opzadelen, dan is het aangeraden ervoor te zorgen dat je hond onvruchtbaar wordt gemaakt.

Castreren is in dat geval aan te bevelen. Castratie heeft in vergelijking met andere anticonceptiemethoden een aantal voordelen, maar er zijn ook nadelen. De informatie in dit artikel kan je helpen een weloverwogen beslissing te nemen.

Castratie is een chirurgische ingreep die wordt uitgevoerd bij zowel reuen als teven met als doel de hond blijvend onvruchtbaar te maken. Castratie gebeurt onder volledige narcose en is definitief en onomkeerbaar. Wanneer de hond na de operatie goed wakker is, mag hij alweer naar huis.

^{(*) Technisch is castratie het "verwijderen" van vruchtbaarheidsorganen, en sterilisatie het "onbruikbaar" maken van vruchtbaarheidsorganen. Echter, doorgaans wordt met castratie de ingreep bij mannelijke dieren, en bij sterilisatie de ingreep bij vrouwelijke dieren, bedoeld.}

Hoe verloopt castratie bij honden?

Bij castratie van reuen worden de teelballen chirurgisch verwijderd om de productie van het mannelijk geslachtshormoon testosteron stop te zetten. De reu kan dan geen zaadcellen of geslachtshormonen meer produceren en is onvruchtbaar. Het ontbreken van deze hormonen veroorzaakt echter wel karakteriële gedragswijzigingen. 

Bij castratie van teven worden de eierstokken verwijderd. Tijdens de operatie wordt tegelijk de baarmoeder gecontroleerd op mogelijke afwijkingen. Als die er zijn, wordt de baarmoeder eveneens verwijderd. 

Na castratie is een teef onmiddellijk onvruchtbaar. Bij een reu is dat pas na een paar dagen omdat er nog vruchtbaar sperma in de prostaat en de zaadleiders kan zitten. Laat je reu dus niet meteen vrij rondlopen na zijn castratie. 

Castratie versus sterilisatie

Castratie wordt vaak verward met sterilisatie. Beide ingrepen worden bij zowel reuen als teven aangewend om de hond onvruchtbaar te maken, maar de ingrepen verschillen wel degelijk. Bij sterilisatie worden de zaadleiders (reu) of de eileiders (teef) afgebonden. Castratie gaat een stap verder: bij reuen worden de teelballen verwijderd en bij teven de eierstokken en eventueel ook de baarmoeder. Sterilisatie is dus minder ingrijpend dan castratie en brengt geen karakteriële gedragsveranderingen teweeg omdat de productie van geslachtshormonen niet wordt stopgezet. In dit artikel zullen we sterilisatie gebruiken als we het over teefjes hebben en castratie als we het over reuen hebben, beseffende dat dit twee verschillende ingrepen zijn.

Opgelet: in het dagelijkse taalgebruik gebruikt men de termen sterilisatie en castratie door elkaar om behandeling bij respectievelijk teefje dan wel reu aan te duiden!

Reu

Castratie bij reuen wordt toegepast in geval van medische problemen zoals teelbalkanker, prostaatproblemen en perianale hernia of perianale tumoren. Een peraniala hernia slaat op een verzwakt spierweefsel aan de anus waardoor darmen of blaas gaan uitstulpen.

Karakterproblemen of ongewenst gedrag veroorzaakt door geslachtshormonen kunnen een reden zijn om castratie te overwegen. Wij adviseren dat deze best eerst onder handen genomen worden door 1 van onze gedragsbegeleiders. Zij kunnen aan de hand van tips en trics het dagelijkse leven terug aangenaam maken, zowel voor jullie gezin als voor jullie hond. Een castratie is onomkeerbaar en indien na castratie het gedragsprobleem niet opgelost is, moet er alsnog begeleiding opgestart worden.

Onder karakterproblemen of ongewenst gedrag verstaan we bij intacte reuen: agressie of dominantie, uitbreken om loopse teven op te zoeken, beentje rijden, overmatig markeergedrag, uitvallen aan de lijn... Vergeet niet dat het altijd zijn tijd kost om een nieuwe structuur voor je hond in te stellen via gedragsbegeleiding. Indien de gedragsbegeleiding geen beterschap geeft, kan castratie nog steeds overwogen worden. 

Teefje

Teven worden in de meeste gevallen gesteriliseerd om loopsheid en zwangerschap te voorkomen. De voornaamste reden is echter om baarmoederontsteking en mamatumoren te vermijden. Je voorkomt beter dat je oudere teef met een zware baarmoederontsteking gesteriliseerd moet worden, een ongunstige omstandigheid voor een operatie. De ontsteking zorgt voor andere symptomen, zoals koorts, sufheid, een gebrek aan eetlust... wat bepalende factoren zijn bij een operatie.

​

Voordelen en nadelen van castratie

Bij de reu

Eenmaal gecastreerd, zijn er enkele medische gevolgen op te merken. De kans op voorhuidontsteking is beperkt, het risico op vergroting en ontsteking van de prostaat verkleint. Gecastreerde reuen hebben wel een verhoogd risico op incontinentie. De mate waarin is afhankelijk van ras en leeftijd. Grote hondenrassen zijn er gevoeliger aan dan kleine en hoe jonger de reu, hoe groter het risico op incontinentie. Incontinentie is voor het leven, medicijnen kunnen enkel de problemen helpen verminderen.

Op vlak van gedrag reageert een reu niet meer op loopse teven, markeert hij veel minder met urine en wordt hij soms aanhankelijker. Bij onzekere reuen raden we aan niet te castreren. Ze kunnen nog angstiger worden doordat intacte reuen hen meer uitkiezen om lastig te vallen of te domineren.

Bij sommige rassen kan de structuur van de vacht veranderen. De vacht heeft de neiging om langer door te groeien qua lengte, de kwaliteit van de vacht is in het algemeen een stuk lager. De dekharen splitten namelijk sneller en de wolharen worden langer, talkrijker en dikker, waardoor bij sommige rassen echte pluisjes ontstaan. Dit zorgt voor een snellere verklitting en een huid die minder kan ventileren. Veel plukrassen zijn na castratie niet of weinig plukbaar. Trimbeurten dienen dus frequenter te gebeuren voor een goed onderhoud van de vacht.

Bij de teef

Na de sterilisatie krijgt een teef geen baarmoederontstekingen (pyometra) meer en het risico op melkkliertumoren neemt sterk af. Gecastreerde teven krijgen ook minder vaak suikerziekte en schijndracht komt niet meer voor, behalve misschien nog een enkele keer vlak na de operatie. Ze zullen nooit (meer) loops worden en dus ook geen periodiek bloedverlies hebben. 

Het gedrag of karakter van teven verandert weinig na castratie, maar de verandering is minder voorspelbaar dan bij reuen. Sommige teven worden rustiger, andere juist dominanter.

Net als bij reuen kan er een vachtverandering plaatsvinden na sterilisatie. Hou dus zeker rekening met een regelmatigere trimbeurt om de vacht goed te onderhouden.

Bij sommige rassen (Boxer, Dobermann, Old English Sheepdog, Weimaraner, Bouvier, Ierse Setter en Dwergpoedel) is er een verhoogde kans op lichte incontinentie waarbij er een klein plasje urine achterblijft op de plaats waar de hond heeft gelegen. Deze vorm van incontinentie is meestal goed te behandelen met medicatie.

Zowel reuen als teven krijgen na castratie gemakkelijker te kampen met overgewicht. Door het stopzetten van de hormoonproductie vertraagt het metabolisme waardoor de energiebehoefte van het dier vermindert. Een gecastreerde hond heeft 10 tot 20 procent minder energie nodig. Hou je hier rekening mee en pas je de hoeveelheid voeding aan of schakel je over op speciale voeding voor gecastreerde honden (zelfde volume maar minder voedingswaarde), dan loopt je hond weinig risico op overgewicht. Lees meer over obesitas bij honden.

​

Op welke leeftijd castreren?

De leeftijd waarop je je hond best laat castreren is afhankelijk van het geslacht. 

• Een teef heeft het meeste voordeel voor haar gezondheid als ze wordt gesteriliseerd na ze geslachtsrijp is. Ze loopt dan het minst kans op de ontwikkeling van melkkliertumoren. Een teef is voor het eerst loops (geslachtsrijp) tussen zes en achttien maanden, pas 2 tot 3 maand na de loopsheid kan er een sterilisatie uitgevoerd worden. Eerst een nest krijgen en dan pas gecastreerd worden, levert voor een teef geen bijkomende gezondheidsvoordelen op. 
• Een reu is geslachtsrijp op de leeftijd van zes tot acht maanden. Castratie bij reuen passen we enkel toe op latere leeftijd indien hier medische of gedragsmatige redenen toe zijn.

Alternatieven

Twee alternatieven bij teven zijn de pil en de prikpil. Deze worden vooral gebruikt om vaginale bloedingen te stoppen en het libido te verminderen. Denk maar aan eigenaars die met hun hond op reis gaan of shows lopen. Gezien de vele neveneffecten draagt deze behandeling niet onze voorkeur uit.

Het alternatief voor chirurgische castratie of sterilisatie bij reuen is chemische castratie. De reu krijgt dan een stof toegediend die de productie van het mannelijk geslachtshormoon testosteron onderdrukt. Dat gebeurt via een injectie of een implantaat. Een injectie heeft een werking van vier weken en is daardoor alleen geschikt om je hond voor korte tijd onvruchtbaar te maken. Een implantaat bevat meer werkzame stof die - na een inwerkingsperiode van 6 weken - over een periode van zes tot twaalf maanden geleidelijk wordt afgegeven. In die periode is de reu onvruchtbaar. Deze alternatieven geven een goed idee van het effect dat castratie zou hebben op het gedrag van de reu. Let wel op, het implantaat is niet bij elke hond tot op de voorspelde einddag werkzaam.

Is het beter om mijn teef voorgaand aan de operatie een nestje te laten krijgen?

Absoluut niet! Dit is een hardnekkig vooroordeel.
Er wordt vaak gezegd dat het beter is voor een teef om eerst een nestje te krijgen voordat zij wordt gesteriliseerd, maar het is juist beter om een teef op jonge leeftijd te laten steriliseren.

Wat kost een castratie, sterilisatie, en hoe gaat dit in zijn werk?

Hier kan je alle informatie over castratie en sterilisatie bij WelloPet nalezen.
Nog informatie nodig? Stel gerust jouw vragen over castratie of sterilisatie aan onze dierenartsen.

Meer info in je mailbox?

Met onze handige infofiche heb je alle info bij de hand om er thuis rustig over te praten. Download ze door het formulier hieronder in te vullen.

Maak een afspraak met onze dierenarts

Meer lezen?
castratie en sterilisatie bij katten
chemische castratie bij de reu