Wat is hondsdolheid?
Wat is het juist?
Rabiës of hondsdolheid is één van de bekendste zoönosen. Dit zijn infecties die overgedragen kunnen worden van dieren naar mensen door besmet speeksel of via beten of krabben. De ziekte wordt veroorzaakt door het Lyssavirus en is zonder snelle behandeling meestal dodelijk.
Elk jaar sterven meer dan 55.000 mensen aan rabiës of hondsdolheid. De ziekte komt wereldwijd in meer dan 150 landen voor, maar gelukkig zelden in ons land. In (sub)tropische landen daarentegen wel, vooral bij (zwerf)honden en -katten. In Oost‑Europese landen zijn het vooral vossen die een belangrijke rol spelen. Het virus kan overgedragen worden van het ene op het andere dier door te bijten. Om mens en dier te beschermen tegen rabiës gelden strenge eisen bij het importeren van (huis)dieren uit het buitenland.
Hoe vindt besmetting met hondsdolheid plaats?
Katten en honden kunnen al dagen besmettelijk zijn voordat ze symptomen vertonen. Bij vleermuizen kan dit zelfs al weken zijn. Dieren die besmet zijn met het hondsdolheidvirus kunnen dit via speeksel, bijten, krabben of likken overdragen naar mensen. Via wondjes op de huid of via de slijmvliezen kan het virus binnendringen.
Eenmaal de besmetting heeft plaatsgevonden, kan het virus zich vermeerderen en kan het uiteindelijk in de hersenen terechtkomen. Via speeksel kan het virus zich verder verspreiden naar andere dieren of mensen. Besmetting met hondsdolheid komt voor bij alle zoogdieren, maar besmetting van mens op mens komt zelden voor. Hoofdzakelijk vindt besmetting van mensen plaats door honden, maar ook besmetting door katten en vleermuizen komt vaak voor.
Hoe kunt u besmetting met hondsdolheid voorkomen?
U kunt een besmetting met rabiës of hondsdolheid voorkomen door niet gebeten, gelikt of gekrabd te worden door een dier dat mogelijk met hondsdolheid besmet is. In Europa komt rabiës vooral voor bij vleermuizen. Daarom is het aangeraden om contact met vleermuizen te vermijden. Wanneer u toch een vleermuis zou moeten aanraken, gebruik dan dikke handschoenen die u kunnen beschermen tegen eventuele beten, en maak deze handschoenen na afloop schoon met een 70% alcoholoplossing.
Wanneer u vermoedt dat u in contact bent geweest met een (mogelijk) besmet dier, verwittig dan uw huisarts. Hondsdolheid komt overal ter wereld voor. Het is dus aangeraden om u vooraf te laten vaccineren tegen rabiës. Vooral kinderen jonger dan vijftien jaar worden best gevaccineerd. Maar bij besmetting is vaccinatie alleen niet voldoende: een behandeling is essentieel! U raakt best nooit dode of zieke dieren aan wanneer de doodsoorzaak niet gekend is. Ook is het aangeraden om geen onbekende katten of honden te aaien wanneer u in het buitenland bent.
Uw huisdier kan een vaccinatie tegen hondsdolheid krijgen bij uw dierenarts. Deze vaccinatie is verplicht wanneer u met uw kat, hond of fret naar het buitenland reist. Kom gerust bij ons langs voor de volgende vaccinatie!
Behandeling na mogelijke besmetting
Wanneer u een wond hebt door een dier dat mogelijk met hondsdolheid besmet is, raadpleegt u best binnen 24 uur een arts. U kunt de wond zelf al goed schoonmaken met een borsteltje, water en zeep en nadien ontsmetten met alcohol of jodium. Ook wanneer u al eerder gevaccineerd bent, zal een behandeling altijd opgestart worden. Deze behandeling kan voorkomen dat u werkelijk ziek wordt en sterft wanneer er op tijd mee wordt gestart. Wanneer u geen arts raadpleegt, zal het zo’n 3 weken à twee maanden duren voordat er symptomen van de ziekte kunnen optreden.
Wanneer deze symptomen er zijn, kan geen behandeling meer worden opgestart en zal men overlijden aan de ziekte. De behandeling bestaat uit vijf inentingen die gegeven worden in vier weken tijd en het toedienen van antistoffen. Naast deze behandeling kan ook een antibioticakuur of een tetanusvaccinatie nodig zijn.
Het ziektebeeld bij de mens
Het kan een paar dagen of zelfs een jaar duren voordat iemand ziek wordt. Gemiddeld treden de symptomen na drie weken tot twee maanden op. 80 procent van de gevallen is rabiës furiosa. Patiënten met deze vorm van de ziekte hebben onder andere te maken met hyperactiviteit en krampen. Bij 20 percent van de gevallen gaat het om rabiës paralytica. Hierbij krijgt de persoon steeds erger wordende verlammingsverschijnselen.
Er zijn verschillende fases te onderscheiden bij het ziekteverloop van hondsdolheid. Initieel zijn er een aantal niet-specifieke klachten, zoals koorts, verminderde eetlust, zich niet lekker voelen, rillingen, misselijkheid, hoofdpijn en braken. De wond kan pijn doen of jeuken. Nadien kunnen nekstijfheid, langdurige erecties, hyperactiviteit, toevallen en verlamming optreden. Een water- of luchtfobie treedt op bij ongeveer de helft van de patiënten. Dit kan er zelfs voor zorgen dat de patiënt in coma geraakt en overlijdt.
Het ziektebeeld bij dieren
Besmetting van dier op dier kan tot stand komen via bijtwonden, krabben of zogen. Het virus kan zeker veertien dagen overleven in dode dieren, en bij lage temperaturen zelfs nog langer. Dieren met rabiës krijgen dezelfde ziekteverschijnselen als mensen, waarbij honden en katten met name rabiës furiosa krijgen, terwijl landbouwhuisdieren meestal rabiës paralytica ontwikkelen.
Bij bijna alle dieren is een gedragsverandering één van de eerste symptomen. Honden en katten veranderen van karakter, ze worden agressief of onrustig. Ze gaan zwerven, vermageren en lopen onzeker. In een laat stadium van de ziekte loopt speeksel uit hun bek. Vossen worden minder schuw (terwijl ze normaal gesproken juist mensen vermijden) en kunnen mensen aanvallen. Landbouwhuisdieren zonderen zich af van de kudde. Zonder behandeling is besmetting ook voor dieren dodelijk.
Voor meer info kunt u de webpagina over hondsdolheid van het LICG raadplegen. Bekijk dit artikel over reizen binnen Europa moest u benieuwd zijn naar de eisen waaraan u moet voldoen (naast rabiës) om te mogen reizen met uw huisdier in Europa.
Vergeet u weleens uw favoriete viervoeter te ontwormen, vaccineren,...? Wij nemen graag die zorg op ons!
