Allergie bij honden en katten: Atopie
Wat is een atopie?
Atopie (atopische dermatitis) is een aanleg om een allergische aandoening te krijgen. Deze allergie komt meestal tot uiting via de huid. Dat heet atopische dermatitis, een combinatie van een verminderde barrièrefunctie van de huid én (meestal) overgevoeligheid voor omgevingsallergenen. De (over)gevoelige huid reageert sneller op allerlei prikkels uit de omgeving dan een gezonde huid.
Bij atopie gaat een dier heftig reageren met huidontstekingen en jeuk na het contact met een bepaald allergeen (bestanddeel dat een allergische reactie opwekt). Vaak worden de klachten veroorzaakt door pollen (seizoensgebonden) maar sommige allergenen kunnen het hele jaar problemen geven (bijvoorbeeld huisstofmijt).
Katten en honden met atopie zijn overgevoelig aan bepaalde allergenen uit de omgeving. Wanneer zo’n allergeen in contact komt met het lichaam (meestal via inademen), reageert het immuunsysteem op die overgevoeligheid door in het lichaam stoffen af te geven die problemen veroorzaken met de huid, soms ook met de luchtwegen. Veelvoorkomende allergenen zijn pollen, kunstmest, huishoudproducten, huisstofmijt, antibiotica, bloemen en planten, en dode huidcellen. Ze kunnen van natuurlijke of kunstmatige oorsprong zijn.
Atopie is niet gekoppeld aan geslacht of ras. De eerste verschijnselen doen zich vooral voor op jonge leeftijd. De aanleg voor atopie is bij honden duidelijk genetisch bepaald, bij katten is hierover weinig bekend.
Ziektebeeld
De symptomen van atopie bij honden zijn irritatie van de huid rond de ogen, de bek en van de onderpoten, waardoor ze zich veel bijten in de tenen. Soms is de huid over het hele lichaam geïrriteerd, met donkere huidverkleuring en huidverdikking in oksels, liezen en hals. Kale plekken, tranende ogen en niezen komen ook voor.
Bij katten is meestal de hele huid geïrriteerd, hoewel soms alleen op de kop kale plekken en jeuk voorkomen. Afhankelijk van het allergeen kan de jeuk seizoensgebonden zijn.
Huidirritatie kan zich op verschillende manieren manifesteren. Deze vier patronen komen het vaakst voor:
- Kale plekken als gevolg van overmatig krabben, bijten en likken
- Grote ontstoken plekken, vooral aan kop en oren.
- Een eosinofiel granuloom (ontstekingsreactie van de huid van mondholte, lippen en slijmvliezen), ulcus (ontstekingsreactie van de huid van de lip, vooral de bovenlip) of plaque (ontstekingsreactie van de huid op de buik)
- Miliaire dermatitis (kleine korstjes)
Deze reactiepatronen kunnen ook in een combinatie voorkomen. Soms gaan ze gepaard met oogontsteking, hoesten en niezen.
Kale plekken gaan niet noodzakelijk gepaard met jeuk, maar er zijn wel indirecte tekenen waaraan je kunt zien dat je hond of kat jeuk heeft, zoals voortdurend likken en krabben, overmatig haarballen uitbraken (kat), haren in de ontlasting of tussen de tanden, en veel haarplukjes in de kennel of mand.
Diagnose van de aanleg tot allergie
Het ziektebeeld van atopie lijkt sterk op dat van voedselallergie en vlooienallergie, en ook op likken als gevolg van stress. Daarom wordt de diagnose door de dierenarts gesteld door uitsluiting van andere aandoeningen in combinatie met de manier waarop de huid verandert gedurende het ziekteverloop.
Ook aan de hand van de volgende symptomen (Favrot’s criteria) kan worden vastegesteld of je hond of kat lijdt aan atopische dermatitis:
De eerste klachten manifesteren zich vóór de leeftijd van drie jaar
- De hond verblijft overwegend binnenshuis
- Jeuk vermindert duidelijk na het toedienen van cortison
- De hond heeft chronische of terugkerende gistcelinfecties
- De voorste poten zijn aangetast
- De oren zijn aangetast, de oorranden zijn normaal
- Rug/lendenstreek is normaal
Als je huisdier beantwoordt aan minstens vijf van deze criteria, dan kun je er vrij zeker van zijn dat je te maken hebt met atopische dermatitis.
Behandeling
In de meeste gevallen, en net zoals bij mensen, is een allergie niet te genezen maar probeert men de symptomen onder controle te houden. Dit zijn de mogelijkheden:
- Het contact met het allergeen vermijden (dikwijls niet mogelijk, denk maar aan huisstofmijt)
- Desensibilisatie (immunotherapie)
- Corticosteroïden (enkel geschikt voor korte periodes)
- Cyclosporine (werkt prima, wel duur en soms maag- en darmproblemen bij de opstart van de therapie)
- Oclacitinib (een veelbelovend, nieuw product)
Heel vaak heeft je huisdier een bijkomende bacteriële en/of gistcelinfectie die de jeuk nog verergert. Deze infectie moet eerst behandeld worden vooraleer er onderzoek kan worden gedaan naar de oorzaak van de allergie.
Het is niet eenvoudig om de oorzaak van een allergie te achterhalen. Het opsporen van antigeen-specifieke antilichamen door middel van een bloedtest staat nog niet volledig op punt en is daardoor niet echt betrouwbaar. Een huidtest is ook niet volledig betrouwbaar.
Bang dat uw huisdier een allergie heeft?
.png)